شهر زیر زمینی نوش آباد- شهر زیر زمینی ا

کاشان،نوش آباد

شهر زیرزمینی نوش آباد که آن را شهر زیرزمینی “اویی” نیز می نامند در شهر نوش آباد کاشان در استان اصفهان یعنی در پنج کیلومتری شمال کاشان قرار دارد شهر زیرزمینی اویی در سه طبقه در زیر زمین با عمق بین چهار تا هجده متر به صورت دست کن ایجاد شده و فضاهای متعددی از جمله اطاق و راهرو و چاه ‌ها و کانال ‌های زیادی است هر کدام از این طبقه‌ ها به وسیله چاه ‌های عمودی به هم ارتباط دارند. غیر از ورودی اصلی، ارتفاع تمام قسمت های اویی به قد طبیعی یک انسان و بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ سانتی متر است. بر سطح دیوارها و در فواصل اندک، جای پیه سوز به چشم می‌ خورد. در بعضی قسمت ها نیز درون دیوار، سکوهای کوتاهی جهت نشستن ایجاد شده ‌است که در بعضی از اتاق ها تبدیل به طاقچه جهت قرار دادن اشیاء می ‌شود. مجموعه اویی در زیر بافت قدیم شهر شکل گرفته و تا سطح کنونی شهر نیز گسترده شده ‌است. شهر زیرزمینی اویی چندین هزار متر وسعت دارد، وسعت این شهر به دلیل ارتباط میان محلات و حفاظت از جان و مال مردم در مواقع ناامنی زیاد بوده و در دو سطح افقی و عمودی گسترش یافته ‌است. این معماری بی نظیر با این شکل ساختاری در جهان منحصر به فرد بوده و تاکنون با توجه به آثار به دست آمده در کاوش های باستان شناسی قدمت آن به قبل از اسلام بر می گردد که در دوره های مختلف تاریخی کاربرد نظامی و دفاعی داشته است. شهر زیر زمین نوش آباد که در سه طبقه معماری و به صورت دستکند تا عمق ۲۰ متری زیر زمین حفر شده است، چیزی فراتر از مراکزی است که به عنوان شهر زیرزمینی در مناطقی شامل شهر “کوبرپدی” استرالیا یا “کاپادوکیه” ترکیه و یا “ونکوور” کانادا معرفی شده اند. تاریخ شهر کوبرپدی به سال ۱۹۱۵ بر می گردد اما شهر زیرزمینی نوش آباد، روایت تاریخ ساسانیان و ۱۴ قرن پیشینه فرهنگ و تمدن ساکنان سرزمین پارس را در خود نهفته دارد مجموعه شهرزیرزمینی نوش آباد، به شماره ۱۵۸۱۶ و به سال ۱۳۸۵ ثبت در فهرست آثار ارزشمند ملی گردیده ‌است. مجموعه اویی به لحاظ سیستم دفاعی و پناهگاهی آن تا سال 1383 هیچ اطلاعات مستندی از آن در دست نبود و به دخمه های اسرار آمیز شهرت داشت. راه های ورود به داخل این مجموعه از طرق مختلف و به شکل مخفی در منازل یا داخل قلعه خشتی در مجاور شهر و یا محله های پر جمعیت و داخل کانال های پایاب هایی که از زیر خانه ها و برای گذرآب قنوات ایجاد شده، چاه های داخل مساجد و باغ ها و بازارها و هر جایی که در زمان حمله دشمن امکان دسترسی سریع و فرار ساکنین را فراهم می نموده، ایجاد شده است. “اویی” در واقع تونلی است دست کن است که در دوره‌های مختلف تاریخی کاربرد نظامی و دفاعی داشته است. این اثر در سال ‌1383 هنگامی که یکی از اهالی شهر نوش آباد در حال حفر زمین در منزل خود بود به‌ صورت اتفاقی کشف شد. همانطور که گفته شد تاریخ ایجاد و استفاده از این بناها به دوران ساسانی و اوایل اسلام می ‌رسد اما در دوران های بعد یعنی سلجوقی تا صفویه و حتی قاجار نیز مورد استفاده بوده ‌است. چرا به شهر زیرزمینی نوش آباد، “اوئی” می گویند : برخی این را صادق می دانند که نام گذاری آن به این دلیل است که «اوی» همان آهای در لهجه کاشانی است، هنگام کندن شهر زیرزمینی وقتی سطل پر از خاک می شده مقنی می گفته اوی و از آنجا که مسیر طولانی بوده شاگرد به محض شنیدن اوی سطل خاک را بالا می کشیده است. شواهد باستان شناسی مجموعه اویی : شواهد باستان شناسی همچنین مشخص می کند که این شهر زیرزمینی از ۱۰۰ سال گذشته تاکنون بلااستفاده باقی مانده است، به همین علت در این سال ها فاضلاب منازل بخش هایی از این اثر تاریخی را تخریب کرده و سیل بنیان کن نوش آباد وارد این مجموعه شده و تا ارتفاعی از آن با رسوبات سیل پر شده است. البته چندان جای نگرانی نیست زیرا باستان شناسان بعد از سه فصل موفقیت آمیز بالاخره توانستند، دو نقطه از شهر زیرزمینی را بازگشایی کنند. فضای نخست حدودا ۲۰۰ متر در ضلع شرقی شهر و فضای دوم در مرکز شهر است، فضایی که به طول ۴۰۰ متر آزادسازی و معابر هر دو فضا نیز با حفر تونل بازگشایی شده و هم اکنون برای بازدید مهیا است. باستان ‌شناسان احتمال می ‌دهند که این شهر تا 15 هزارمتر مربع وسعت داشته باشد. وقتی مردم نوش آباد به هنگام حفر زمین برای چاه فاضلاب یا مصارف دیگر به شهر زیر زمینی برخورد کردند، باستان شناسان مطمئن شدند که این معماری باید در زیر همه سطح شهر نوش آباد پراکنده باشد به طوری که همه دالان ها و راهروها به یکدیگر راه پیدا می کنند و از طریق راه اصلی به بیرون شهر می رسند.